Dış Ticaret Uzmanlığın Tanımı
Dış Ticaret Uzmanı için bir tanımlamaya girişmeden önce uzmanın kim olduğu üzerinde biraz durayım istiyorum. Nobel ödülü sahibi Danimarkalı fizikçi Niels Bohr'un sevdiğim bir uzman tanımı var. Ona göre "Bir uzman çok dar bir alanda yapılabilecek tüm hataları kendi acı tecrübesiyle öğrenmiş kişidir". Daha basitçe "Uzman alanıyla ilgili hemen her şeyi bilen kişidir" de diyebiliriz. Tabii böylesi bir tanımlama bahse konu olan alanın mümkün olduğunca dar olması durumunda ancak bir gerçekliğe oturabilir. Dış ticaret gibi uçsuz bucaksız bir alanda bu tarz bir uzmanlık tanımı havada kalacak, pratik bir değeri olmayacaktır.
Dış ticaret bünyesinde birçok farklı bilgi ve pratiği barındırır. Uluslararası pazarlama bilgi ve pratiği bunların en başında gelir. Ayrıca her ülke pazarının kendine özgü doğası gereği uluslararası pazarlama da ülkelere göre kendi içinde uzmanlıklara ayrılır. İhracat, ithalat ve gümrük mevzuatı başlı başına devasa konulardır. Online pazarlama, halkla ilişkiler ve reklamın da dış ticaret içerisinde önemli bir yeri vardır. Dolayısıyla tek bir kişiden bu denli geniş bir bilgi ve tecrübe sahasına hakim olması beklenemez. Ayrıca neden hakim olsun? Yani, mesela tohumluk ticaretiyle hiçbir ilginiz yoksa neden tohumluk ithalatı veya ihracatına ilişkin mevzuatı ve pratikteki uygulamalarını bilesiniz? Bu mantıklı olmayacaktır. Bununla birlikte, ülkemizdeki dış ticaret uzmanı iş ilanlarında "ihracat ve ithalat mevzuatına hakim; gümrük mevzuatını çok iyi bilen" gibi ifadelere bolca rastlarız. Bu tür ifadeler mesleğe yeni başlayanların gözünü korkuturken işi bilenleri güldürür.
Gümrük Müsteşarlığın'da yıllarca çalışmış ve gümrük mevzuatının belli bir kısmının oluşmasına da katkıda bulunmuş bir uzmanın seminerine katılmıştım. O uzman şöyle bir şey demişti: "Mevzuatı ben de bilmiyorum. Bilemem de zaten, çünkü sürekli değişiyor."
Değişmesi yanında, sadece kullandığımız şeyleri iyi biliriz. Mesela ihracatçılar fuara katılım, pazar araştırması desteği gibi ihracatta uygulanan devlet desteklerini çok kullandıklarından bunlarla ilgili mevzuatı ve uygulamaları iyi bilirler. Ama mesela üretimlerinde ithal hammadde kullanmıyor veya kullanmak gibi bir planları yoksa dahilde işleme rejimine ilişkin mevzuatı ve ilgili uygulamaları detaylıca bilmezler.
Dış ticaret uzmanı mevzuatçı değildir ama mevzuata da gözünü kapayamaz. Kendi istihdam alanıyla ilgili mevzuatı çok iyi bilmelidir. Bunun yanında, dış ticaret mevzuatını genel hatlarıyla da olsa tanımalıdır. Böylece mevzuatın kendisine sunduğu fırsat ve sınırlardan haberdar olur. Bir şeye ihtiyacı olduğunda nereye bakması gerektiğini bilir.
Kısacası, dış ticaret alanındaki bir uzman her şeyi bilen birisi değildir, ama konusuyla ilgili bir şeye ihtiyacı olduğu vakit o şeyi nerede ve nasıl bulabileceğini bilen kişidir.
Dış Ticaret Uzmanı Kimdir?
Dış ticaret uzmanı yurtdışı pazarlarda iş geliştirme faaliyetleri yürüten, yabancı partnerlerle iş ilişkileri kurup geliştiren ve bu ilişkileri yöneten kişidir. Yurtdışındaki partnerlerle yapılan ticaretin yerel ve uluslararası kurallara uygun şekilde düzenlenip yönetilmesini sağlar.
Dış Ticaret Uzmanı Ne İş Yapar?
Dış ticaret uzmanının görev tanımı oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Uzmanın bu görevlerden hangilerini üstleneceği büyük ölçüde dış ticaret bölümüne yapılanmasına bağlı olarak değişir.
Dış ticaret uzmanının belli başlı görevlerini şu şekilde sıralayabilirim:
- Pazarlama ve pazara giriş stratejileri belirlemek,
- Yurtdışı satış hedeflerini belirlemek ve bu hedeflere ulaşmak için kullanılacak tanıtım ve pazarlama araçlarını tespit etmek; pazarlama ve tanıtım aktivitelerini planlamak ve yönetmek,
- Dış pazarları daha iyi tanımak veya yeni pazarlar bulmak için yurtdışı pazar araştırmaları yapmak,
- Dış pazarlara yapılacak araştırma gezilerini planlamak, organize etmek ve yönetmek; mevcut ve potansiyel müşterilere ziyaretler ve sunumlar yapmak,
- Mevcut ve potansiyel müşteriler/iş partnerleriyle olan tüm ticari iletişim faaliyetini yürütmek ve yönetmek,
- İhracat pazarlama ve satış sürecini yönetmek,
- İhracat ve ithalattaki operasyonel süreçleri yönetmek,
- Yurtdışı fuar katılım çalışmalarını planlayıp yönetmek,
- Rakip aktivitelerini ve piyasa trendlerini takip etmek,
- Yurtdışına yönetik reklam, PR ve markalaşma çalışmalarını yönetmek,
- Faaliyet ve satış raporları hazırlamak, değerlendirmek ve sonuçlar çıkarmak.